Ho là gì, có những loại ho nào?

Ho là cơ chế tự vệ sinh lý quan trọng để tống ra ngoài các dị vật ở phần trên của đường hô hấp có thể gây tắc đường thở. Ho cũng có thể là triệu chứng của một số rối loạn trong cơ thể. Người ta có thể chủ động ho, nhưng trong đa số trường hợp, ho xảy ra ngoài ý muốn và động tác này có tính chất phản xạ. Tuy nhiên, nhiều virus và vi khuẩn có thể truyền nhiễm từ người này sang người khác thông qua phản xạ ho.

Ho là gì, có những loại ho nào?

Dựa theo triệu chứng, ho được phân chia như sau:

- Ho cấp: Là tình trạng ho xảy ra đột ngột, thông thường nhất là do hít phải bụi hoặc chất kích thích. Ho cấp cũng có thể do các nguyên nhân: Do nhiễm khuẩn, viêm họng, viêm thanh quản, viêm tai, viêm xoang, viêm phế quản, viêm phổi, tràn dịch màng phổi. Cũng có khi triệu chứng ho xuất hiện trong các bệnh dị ứng tai mũi họng và hen. Triệu chứng ho cấp cũng có thể do bệnh gây ứ máu ở phổi như: bệnh phù phổi, tim và thường gặp ở người có tiền sử mắc các bệnh tim mạch, tăng huyết áp...

- Ho thành cơn: Ho nhiều lần kế tiếp nhau trong một thời gian ngắn, điển hình là cơn ho gà; người bệnh ho liền một cơn, sau đó hít một hơi dài và tiếp tục ho nữa. Cơn ho kéo dài thường gây tăng áp lực trong lồng ngực, gây ứ huyết tĩnh mạch chủ trên làm cho người bệnh đỏ mặt, tĩnh mạch cổ phồng, cơn ho có thể làm chảy nước mắt, đôi khi còn gây ra phản xạ nôn nữa. Người bệnh có thể đau ê ẩm ngực, lưng và bụng do các cơ hô hấp co bóp quá mức.

- Ho khan kéo dài: là tình trạng ho không khạc ra đờm mặc dù người bệnh có thể ho nhiều. Tuy nhiên, có người nuốt đờm hoặc vì không muốn khạc hay vì không biết khạc đờm. Ho khan kéo dài cần chú ý đến: Bệnh của thanh quản, viêm tai, viêm xương chũm mạn tính; Do ung thư phế quản: xảy ra ở người có thâm niên hút thuốc lá, thuốc lào lâu năm (trên 10 năm). Ho khan kéo dài còn do các bệnh tổ chức kẽ của phổi như xơ phổi, phù phổi bán cấp, ung thư phổi hoặc lao kê hoặc do tràn dịch mạn tính màng phổi. Ho kéo dài cũng có thể do một số chất độc gây kích thích trực tiếp do cơ chế miễn dịch dị ứng (hen).

- Ho có đờm: Là tình trạng người bệnh bị ho và cảm thấy nặng ngực, ho thường khạc ra chất nhầy và đờm. Bệnh nhân có cảm giác nghẹt thở và khó thở, mệt lả. Các triệu chứng thường tăng lên khi đi bộ và nói chuyện. Ho có đờm đa số nguyên nhân là do viêm phế quản mạn tính, cũng có khi là triệu chứng ho sau khi viêm họng, viêm mũi và viêm xoang... Ho khạc đờm nhiều kèm theo bội nhiễm luôn phải chú ý đến ung thư họng - thanh quản, thực quản, khí quản.

- Ho ra máu: Là tình trạng ho khạc thấy máu xuất hiện kèm theo và có nhiều mức độ từ nhẹ đến nặng. Đó có thể là một dấu hiệu của các bệnh viêm phổi cấp và mạn tính, ung thư phổi. Ho ra máu có thể xảy ra đột ngột trong lúc người bệnh cảm thấy khỏe mạnh hoặc sau khi hoạt động mạnh. Nếu ho ra máu chút ít lẫn trong đờm, tái phát một vài lần mà không có sốt hoặc sút cân cũng nên nghĩ đến bệnh lao.

Người bệnh nên làm gì khi bị ho dai dẳng?

Như đã biết, ho là phản ứng có lợi của bộ máy hô hấp để bảo vệ cơ thể. Nếu như bạn hoặc người thân mắc hô cấp tính dưới 3 ngày mà không có các triệu chứng như sốt, đau ngực, khó thở, khạc đờm hoặc máu tươi thì bạn có thẻ không cần dùng thuốc.

Đối với trường hợp người cao tuổi mắc ho dai dẳng khiến cơ thể mệt mỏi khó chịu, sức khỏe suy kiệt thì bệnh nhân cần được thăm khám cẩn thận. Nếu ho kéo dài hơn 3 tuần, điều trị bằng thuốc không giảm, có kèm theo sốt, ho có đờm xanh, nâu gỉ, vàng, ho ra máu, thở nông hoặc đau ngực khi ho có thể là dấu hiệu của một số bệnh lý nguy hiểm... Đối với những bệnh nhân có tiền sử hen, lao phổi, huyết áp tăng, đau dạ dày, sụt cân nhiều, nên đến bác sĩ tìm nguyên nhân để điều trị tận gốc như: hen, viêm phế quản mạn, suy tim sung huyết, viêm phổi, lao phổi, viêm amidan, ung thư phổi...

Bệnh nhân nên làm gì khi gị ho dai dẳng?

Quan trọng hơn hết là phòng bệnh tránh xa các tác nhân gây bệnh, nhất là vào ngày lạnh và thời tiết đột ngột thay đổi. Qua đó, người bệnh cần năng luyện tập thể dục thể thao phù hợp, ăn uống hợp lý, vệ sinh răng miệng sạch sẽ, tạo cho mình một môi trường sống trong sạch và lành mạnh.

Uống nhiều nước rất tốt cho người đang gặp phải tình trạng ho dai dẳng, tránh ở môi trường khô và lạnh, tránh các yếu tố gây kích thích như khói thuốc, khói than, bụi, lông súc vật. Không ăn uống đồ quá nóng hay quá lạnh gây kích thích vòm họng, luôn giữ ấm cổ và vùng ngực.

Nếu có điều kiện, nên xông hơi bằng việc hít ngửi hơi nóng sẽ giúp làm loãng chất nhầy, chất đờm đặc giúp khạc ra đờm dễ dàng hơn. Có chế độ nghỉ ngơi khoa học, ăn hoa quả, uống nước cam, chanh, ăn tỏi, hành, lá hẹ để hỗ trợ cho hệ miễn dịch khỏe mạnh hơn.

Phòng tránh ho lâu ngày bằng cách xây dựng lối sống lành mạnh và môi trường trong sạch

Đối với người bị ho cấp, ho từng cơn và ho khan thể nhẹ có thể áp dụng các phương pháp chữa ho theo dân gian như:

- Dùng chanh và mật ong trộn lẫn hoặc pha chanh với mật ong vào nước ấm để uống giúp trị ho, viêm họng. Bạn cũng có thể dùng quất và mật ong hấp lên để ngậm giúp trị ho mà không cần dùng thuốc. 

- Kết hợp dùng tỏi trong các bữa ăn hằng ngày, hoặc nước éo tỏi tươi cũng làm giảm nhanh các cơn ho của bạn.

- Súc miệng bằng nước muối 2-3 lần mỗi ngày cũng là cách hiệu quả giúp xua tan những cơn ho, cổ họng cũng thông thoáng hơn.