Bệnh viêm phế quản theo quan điểm của Y học cổ truyền

Bệnh viêm phế quản hay còn gọi là khái khấu đàm ẩm là căn bệnh thường gặp ở người cao tuổi mỗi khi trời trở lạnh. Nguyên nhân gây bệnh chủ yếu do phong hàn, phong nhiệt, khí táo xâm nhập gây nên. Phong hàn phong nhiệt phạm phế làm mất khả năng tuyên giáng gây ho, đờm nhiều. Khí táo làm tân dịch phế bị giảm sút gây ho khan, ngứa họng. Mặt khác, do công năng 3 tạng phế tỳ thận bị giảm sút; hàn thấp làm tổn thương tỳ sinh đàm ẩm; nhiệt tác động mạnh làm phế thận âm hư đều đưa đến ho đờm nhiều. Bệnh được chia làm hai thể cấp tính và mạn tính.

Bệnh viêm phế quản theo quan điểm của Y học cổ truyền

Điều trị bệnh viêm phế quản mạn theo Y học cổ truyền

- Đối với viêm phế quản thể phong hàn: chữa bệnh theo phương pháp phát tán phong hàn và hóa đàm. Các vị thuốc thường dùng: Ma hoàng, Tía tô, Bạch chỉ, Cát cánh. Bài thuốc thường dùng để chữa: Hạnh tô tán, Chỉ thấu tán, Tô tử giáng khí thang. Hai bài thuốc thường được sử dụng là:

1. Bài Tô tử giáng khí thang gồm Bán hạ 12g, Hậu phác 8g, Tiền hồ 8g, Chích thảo 4g, Nhục quế 4g, Tô tử 16g, Đương quy 12g, Sinh khương 3 lát, Trần bì 8 - 12g.

2. Bài Chỉ thấu tán (Y học tâm ngộ) gồm Kinh giới 16g, Bách bộ 16g, Tử uyển 16g, Trần bì 8g, Bạch tiền 16g, Cam thảo 6g, Cát cánh 8g.

Viêm phế quản thể phong hàn

- Chữa viêm phế quản thể phong nhiệt: Phương pháp chữa bệnh theo nguyên tắc phát tán phong nhiệt, sơ phong thanh nhiệt, thanh nhiệt tuyên phế. Những dược liệu thường được sử dụng là lá bạc hà, lá dâu tươi, hoa cúc,...

Bài thuốc nổi tiếng thường dùng là: Bài Tang cúc ẩm gia giảm gồm Tang diệp 20g, Cát cánh 16, Cúc hoa 10g, Cam thảo 8g, Hạnh nhân 16g, Lô căn 16g, Liên kiều 12g, Bạc hà 8g.

- Viêm phế quản thể đàm nhiệt: Phép chữa thanh hỏa nhiệt đàm và nhuận táo hóa đàm. Các bài thuốc thường dùng: Nhị trần thang gia thêm Bối mẫu, tri mẫu, tiểu hãm hung thang, sinh lịch tử đại táo tả phế thang, nhuận phế thang, tư âm thanh phế thang, bách hợp cố kim thang, bối mẫu qua lâu thang.

Bài thuốc sử dụng là Bách hợp cố kim thang: Sinh địa 12g, Thục địa 18g, Bách hợp 12g, Mạch môn đông 12g, Bối mẫu 10g, Thược dược 10g, Huyền sâm 8g, Cát cánh 8g, sinh Cam thảo 10g.

- Viêm phế quản thể đàm thấp: Dùng các vị thuốc như hạt cải trắng, bán hạ chế, trần bì, cát cánh, tô tử để hóa đàm chỉ khái, ôn hóa thấp đàm. Bài thuốc được sử dụng là Nhị trần thang: Trần bì 10g, Thương truật 10g, Bán hạ 8g, Bạch truật 12g, Phục linh 10g, Cam thảo 10g, Hạnh nhân 12g, Sinh khương 6g.

- Viêm phế quản thể phế khí hư: Các vị thuốc thường dùng là đẳng sâm, bạch truật, hoàng kỳ giúp bổ ích phế khí. Bài thuốc nổi tiếng được sử dụng nhiều trong dân gian là Ngọc bình phong tán bao gồm: Hoàng kỳ, Bạch truật, Phòng phong...

Viêm phế quản thể khí hư

- Viêm phế quản thể phế âm hư: Phép chữa: Tư dưỡng Phế âm, tư âm giáng hỏa. Các vị thuốc thường dùng: Sinh địa, Huyền sâm, Địa cốt bì, Ngọc trúc, Đan bì, Bách hợp. Những bài thuốc được dùng Nhất tiễn âm gia giảm gồm Bạch thược 8g, Địa cốt bì 4g, Sinh địa 8g, Cam thảo 3g, Mạch môn 12g, Thục địa 20g, Tri mẫu 4g.

- Viêm phế quản thể phế tỳ đều hư hại: Lựa chọn phương pháp kiện tỳ ích phế để trị bệnh. Các vị thuốc thường dùng: Đảng sâm, Phục linh, Ý dĩ, Bạch truật. Bài Sâm linh bạch truật tán được sử dụng điều trị gồm Bạch truật 8g, Hạt sen 8g, Sa nhân 8g, Biển đậu 8g, Nhân sâm 8g, Sơn dược 8g, Cát cánh 8g, Phục linh 12g, Ý dĩ 12g, Chích thảo 4g.

Viêm phế quản thể phế tỳ đều hư hại

- Viêm phế quản thể phế thận dương hư: Phép chữa: Ôn thận nạp khí, bổ phế khí. Các vị thuốc thường dùng: Phụ tử chế, Nhục quế, Đảng sâm, Hoàng kỳ. Bài thuốc được sử dụng: Bài Hữu quy ẩm gồm Thục địa 32g, Nhân sâm 8g, Nhục quế 4g, Đỗ trọng 12g, Cam thảo 4g, Hoài sơn 16g, Kỷ tử 8g, Phụ tử chế 2g, Thù du 8g.

Trên đây là một số bài thuốc Đông Y chữa viêm phế quản mạn tính được sử dụng rộng rãi. Người bệnh cần thực hiện theo đúng hướng dẫn, áp dụng thường xuyên và kiên trì trong thời gian dài để đạt hiệu quả cao nhất. Ngoài ra bạn cũng cần chú ý trong chế độ ăn uống và sinh hoạt hàng ngày hợp lý để sức khỏe nhanh hồi phục, cũng như ngăn ngừa được nguy cơ tái phát lại bệnh viêm phế quản.